چرا دولت خطر پسماند بالای لامپ های کم مصرف و دفع ناصحیح آن را جدی نمی گیرد؟!
نویسنده: دکتر مجتبی پیرزاد
بازيافت مناسب لامپ هاي کم مصرف، راهکار ارزنده اي است که به عنوان يکي از روش هاي نوين مديريت مصرف، باعث حفظ منابع انرژي و ايجاد محيطي سالم، ايمن وآرامش بخش براي زندگي همنوعان مي گردد.
در حال حاضر ساليانه حدود 120 ميليون شعله لامپ کم مصرف و فلورسنت در انواع مختلف در کشور توزيع مي شود که علي رغم فراهم نمودن مزاياي قابل توجهي نظير صرفه جويي حداقل 3200 گيگاوات ساعت در مصرف انرژي و کاهش 2 ميليون تن نشر گازهاي گلخانه اي، متأسفانه دفع ناصحيح آن ها باعث ورود سالانه 800 کيلوگرم جيوه به محيط زيست مي گردد.
لامپهاي فلورسنت، فلئوكمپكت (كممصرف) و لامپهاي تخليه پس از مصرف جزء زبالههاي خاص به شمار ميروند و پس از استفاده بايد طبق فرآيندهاي خاصي بازيافت شوند. خصوصاً توجه شود كه قبل از بازيافت شكسته و خرد شوند.
93 درصد يك لامپ كممصرف قابل بازيافت است.
بازيافت لامپهاي كممصرف از بازگشت فلزات سنگين به محيط جلوگيري ميكند.
مقدار جيوه موجود در يك لامپ فلورسنت 5 برابر بيشتر از مقداري است كه سازمان بهداشت جهاني (OMS) يا (WHO) براي جيوه موجود در مواد، تعيين كرده است.
در واقع جيوه موجب ميشود لامپهاي كممصرف و فلورسنت با وجود راندمان بالاي نوردهي، مصرف برق كمتري نسبت به لامپهاي معمولي داشته باشند.
كدام لامپها قابل بازيافت هستند؟
- لامپهاي فلورسنت و نئون
- لامپهاي كممصرف يا فلئوكمپكت
- لامپهاي LED
3 روش جمعآوري جهت بازيافت لامپهاي كم مصرف
- لامپهاي بلااستفاده را به فروشگاههاي بزرگ فروش لامپ تحويل دهيد.
- لامپهاي بلااستفاده را به مكانهاي جمعآوري لامپهاي بازيافتي ببريد.
- از يك برقكار كمك بخواهيد.
شرح فرآیند بازیافت لامپ های کم مصرف
در این کارخانه پس از عملیات خردایش اولیه، جیوه تقطیر می شود. تقطیر جیوه از پودر فسفر حدود 16 ساعت به طول خواهد انجامید و پودر بایستی تا دمای 800 درجه سانتیگراد گرم شود. با این کار، جیوه تبخیر شده و یک پودر فسفر خنثی باقی می ماند که می توان از آن در بخش ساخت و ساز استفاده کرد. در ادامه، جیوه تبخیر شده نیز کندانس می شود و البته مقدار آن به حدی کم است که پس از یک سال عملیات کارخانه فقط می توان یک انگشتخانه را با آن پر کرد.
شیشه و سایر متعلقات نیز به صورت پودر برای مصارف بعدی تبدیل می شوند.
حرف آخر:
متاسفانه در حال حاضر با توجه به مصرف بالای 120 میلیون شعله در کشور،عدم دفع صحیح پسماند آن و ورود بیش از 800 کیلوگرم جیوه به محیط زیست و عواقب بسیار خطرناک زیست محیطی و آلایندگی ناشی از آن،هنوز متولیان این امر از جمله وزارت نیرو و اداره محیط زیست اقدامی جهت جلوگیری و کنترل این مسئله در کشور را طرح ریزی و پباده سازی نکرده اند.لازم بذکر است که ورود یک کیلوگرم جیوه به خاک،تا یک مترمکعب مانع رشد هرنوع گیاهی در آن محیط میشود.در صورتی که این مواد وارد جریانات آبی و زیستی شود،چه اتفاقی می افتد؟!
شكستگي يك لامپ خطر زيادي به وجود نميآورد اما وقتي با تعداد دهها ميليون لامپ كممصرف سروكار داريم، انتشار مواد سمي درون آنها در محيط زيست، خطر جدياي محسوب ميشود.