برای گردآوری داده های مورد نیاز در پژوهش های کیفی از روش های زیر استفاده می شود:
1-نمونه همگون:
شامل افرادی است که متعلق به یک فرهنگ فرعی یا گروهی می باشند که دارای ویژگیهای مشابه اند. مثلا در مصاحبه با متخصصان زمینه ای خاص، نمونه انتخاب شده از نظر متغییر معینی نظیر حرفه، سوابق، نوع تجربه، سن و جنسیت، مشابه یکدیگر هستند.
2-نمونه ناهمگن:
شامل افراد یا گروه هایی از افراد است که از جنبه عمده ای با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان نمونه در مقایسه ادراکات درباره تجارب فروشنده های گروهی و فردی، جنسیت زن و مرد می تواند یک گروه ناهمگون را تشکیل دهد.
3-نمونه گلوله برفی:
در مواقعی که نمونه موجود سودمند نبوده و یا نمونه آگاهی دهنده گمنام و ناشناس باشد. پژوهشگر یک فرد را از طریق فرد دیگری پیدا می کند.
4-نمونه راحت یا مصلحتی:
در مواقعی که گرفتن عضو جدید مشکل یا اعضای کمی در دسترس باشند، پژوهشگر به طور اتفاقی و در فرصتهای استثنایی و لحظاتی حساس، به افرادی برمی خورد که می تواند درباره پژوهش خود آنها را مورد بررسی قرار دهد.(برخورد با یکی از اعضای جامعه مورد نظر در مهمانی و …)
5-نمونه گیری سهمیه ای:
در این روش جامعه آماری به چند طبقه تقسیم شده، سپس به اختیار، سهمی به هر طبقه داده می شود و نهایتا نمونه هایی که دسترسی به آنها ساده تر است، به دلخواه انتخاب می شوند.
6-نمونه گیری گروهی:
در این روش محقق بر اساس تجربه شخصی یا تجارب تکراری و مشابه دیگران، یک گروه اجتماعی را معرف جامعه ای که به آن تعلق دارند، می یابد و بررسی های لازم را بر روی آن انجام می دهد.
7-نمونه برداری هدفمند:
در این نمونه برداری از موارد غیر معمول، معمولی و منحصر به فرد دسته ای را انتخاب می کنیم تا بتوانیم همه ابعاد آنچه معرف جامعه است را بررسی کنیم.
8-نمونه برداری نطری:
انتخاب افراد نمونه به گونه ای که در نهایت به ساختن نظریه منتهی شود.
نویسنده: دکتر مرادی